جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل که از 23 خرداد تا 3 تیر 1404 در جریان بود، تأثیرات عمیقی بر اقتصاد کشور و به‌ویژه صنعت گردشگری گذاشت. بررسی‌های انجام‌شده توسط جاباما نتایج تکان‌دهنده‌ای از وضعیت بازار رزرو آنلاین اقامتگاه‌های غیر هتلی ارائه می‌کند.

بر اساس تحلیل داده‌های جاباما بازار آنلاین اقامت ایران پس از آغاز تنش‌های امنیتی سقوط بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد و با افت ۷۰ درصدی به پایین‌ترین سطح خود در ماه‌های اخیر و پس از دوران همه‌گیری کرونا رسید. 

تحلیل رفتار مسافران در بحران

الگوی جست‌وجوی کاربران

با نگاه به داده‌های جاباما الگوی جالبی از رفتار کاربران در طول این بحران را مشاهده می‌کنیم:

  • مرحله اول - واکنش اولیه: در ابتدای تنش‌ها، جست‌وجوهای کاربران ۵۰ درصد کاهش یافت که نشان‌دهنده تردید و انتظار مردم برای مشخص شدن وضعیت بود.
  • مرحله دوم - اوج بحران: با شدت گرفتن درگیری‌ها و افزایش ناامنی در پایتخت، میزان جست‌وجو برای رزرو اقامتگاه ۱۲۵ درصد رشد کرد. بیشترین جست‌وجوها در روزهای ۲۵ تا ۲۸ خرداد ثبت شده که نشان‌دهنده موج خروج مسافران از تهران است.
  • مرحله سوم - اختلال اینترنت: همزمان با بروز اختلالات اینترنتی، مجدداً جست‌وجوها ۶۷ درصد کاهش پیدا کرد و بازار به حالت نیمه‌تعطیل درآمد.

تغییرات جغرافیایی تقاضا

شهرهای پرتقاضا در دوران بحران وهمدلی میزبانان

مقایسه شهرهای پر جست‌وجو در بازه زمانی جنگ 12 روزه و مدت مشابه سال 1403 نشان می‌دهد که تقاضا به شدت به سمت شهرهای استان‌های شمالی و همچنین اطراف تهران متمرکز شده است. به طوری که دماوند و سوادکوه که پیشتر در 10 انتخاب اول کاربران نبوده‌اند در بازه زمانی جنگ، در فهرست پر جست‌وجوترین شهرهای جاباما قرار گرفته‌اند. از سوی دیگر شهرهایی مانند مشهد، اصفهان و شیراز که از مقاصد اصلی کاربران پیش از جنگ بوده‌اند دیگر در بازه زمانی جنگ 12 روزه در آمار جست‌وجوی مسافران قرار نداشتند.

همچنین نمودار تغییرات قیمت‌ها نشان می‌دهد که شهرهای مختلف واکنش‌های متفاوتی به بحران داشته‌اند. بیشتر اقامتگاه‌های مستقر در شهرهای پر فروش جاباما در جنگ 12 روزه قیمت‌های خود را در مقایسه با تعطیلات خرداد که یکی از زمان‌های پر تقاضا در سفرهای بهاری ایران است کاهش داده‌اند. هرچند دو شهر کردان و سوادکوه از جمله شهرهای پر تقاضایی بودند که اقامتگاه‌هایشان افزایش قیمت را تجربه کرده است.

تغییر رفتار کاربران در سفر بعد از جنگ

روند بازیابی بازار اقامت پس از بحران

با پایان یافتن درگیری‌ها و برقراری نسبی آرامش، بازار اقامت آنلاین به تدریج در حال بازیابی است. اما هنوز تا رسیدن به سطح پیش از بحران فاصله زیادی وجود دارد.چندین عامل در روند بازیابی بازار نقش کلیدی دارند:

  • بازگشت اعتماد مسافران به امنیت مقاصد گردشگری
  • برطرف شدن اختلالات اینترنتی و بهبود دسترسی به پلتفرم‌های آنلاین
  • تنظیم مجدد قیمت‌ها متناسب با شرایط جدید بازار
  • اقدامات تشویقی از سوی اقامتگاه‌ها برای جذب مسافران

جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل به عنوان یک بحران مهم در کشور، نشان داد که صنعت گردشگری آنلاین نیازمند برنامه‌ریزی برای مواجهه با شرایط بحرانی است. در چنین شرایطی‌ست که معاش ده‌ها هزار میزبان اقامتگاه در ایران تحت تأثیر قرار می‌گیرد. راهکارهایی مانند تنوع‌بخشی در ارائه خدمات برای کاهش وابستگی به یک نوع سفر، ایجاد مکانیزم‌های انعطاف‌پذیر برای تغییر و لغو رزروها در شرایط اضطراری و توسعه استراتژی‌های بازاریابی مناسب برای دوران بحران می‌توانند به تسریع برون رفت از این شرایط و آمادگی بیشتر جامعه فعالان گردشگری در شرایط اضطراری بعدی کمک کند.

با توجه به تجربه به‌دست‌آمده از این دوره، انتظار می‌رود که بازار اقامت آنلاین به تدریج به ثبات برسد. اما احتمالاً تغییراتی در الگوهای سفر و ترجیحات مسافران ایجاد شده که باید در استراتژی‌های آتی در نظر گرفته شود.

این گزارش بر اساس تحلیل داده‌های جاباما و بررسی‌های انجام‌شده در دوران بحران تهیه شده است.