غار نمکدان قشم کجاست و چه تاریخچه‌ای در پس خود دارد؟
جزیره قشم جاذبه‌های گردشگری بسیاری دارد که هر کدام از آن‌ها داستانی برای گفتن دارند. یکی از این جاذبه‌های طبیعی بسیار زیبا، غار نمکدان قشم است که در فاصله 90 کیلومتری از شهر قشم واقع شده و یکی از پدیده‌های طبیعی است. این غار در اصل طولانی‌ترین غار نمکی در جهان است که نامهای عجیب دیگری نیز دارد. یکی از این نام‌ها، "سه مرد برهنه" است که علت انتخاب آن را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
در این مقاله مسیر دسترسی، جاذبه‌های گردشگری اطراف غار نمکی قشم و تصاویز غار نمکدان قشم ارائه خواهد شد به این ترتیب می‌توانید اطلاعات درباره غار نمکدان قشم دریافت کرده و در سفر بعدی خود سری به این مکان طبیعی و شگفت‌انگیز بزنید.
آدرس غار نمکدان قشم
استان هرمزگان، جزیره قشم، 90 کیلومتری شهر قشم
مسیر دسترسی به غار نمکدان قشم
برای رسیدن به غار نمکدان قشم باید به طرف غرب جزیره بروید. پس از رد کردن فرودگاه قشم و پشت سر گذاشتن ۶۰ کیلومتر وارد جاده‌ای شوسه‌ای می‌شوید که 23 کیلومتر تا غار فاصله دارد.
مسیر طبل به باسعیدو یکی از مسیرهایی است که شما را به غار می‌رساند و راه طولانی‌تری دارد. برای رفتن از این مسیر باید از قشم به باسعیدو بروید که حدود یک ساعت و نیم با ماشین طول می‌کشد. بعد از باسعیدو وارد جاده فرعی می‌شوید که راه شوسه است. از باسعیدو تا غار ۴۴ دقیقه راه است.
راه نزدیک‌تری هم وجود دارد، به این صورت که از روستای سلخ به غار برسید. این مسیر بیشتر از ۹۰ کیلومتر است. برای رفتن از این مسیر باید از مرکز شهر به‌سمت غرب و فرودگاه حرکت کنید و از روستای سلخ بگذرید تا به غار برسید. بخش زیادی از این مسیر راه شوسه است و با ماشین شاسی بلند یا آف رود راحت‌تر می‌شود رفت، اما زودتر می‌رسید. بنابراین اگر ماشین نیسان یا شاسی بلند در اختیار دارید این مسیر برای شما مناسب‌تر است.
غار نمکدان قشم حدود ۵۰۰ متر از جاده ساحلی فاصله دارد. از این مسیر، ۳۰۰ متر را می‌توان با ماشین طی کرد اما باقی راه را باید پیاده بروید.
جاده غار نمکدان قشم
جاده غار نمکدان قشم مسیر سختی بوده و بهتر است برای رسیدن به غار از ماشین‌های آفرود یا نیسان استفاده کنید. بخشی از مسیر که از اسکله طبل آغاز می‌شود تا نزدیکی تابلوی غار، آسفالته است اما از این قسمت به بعد مسیر پُر از شوسه خواهد بود. این مسیر شوسه‌ای حدود 10 کیلومتر ادامه دارد و پس از آن به غار می‌رسید.
نقشه غار نمکدان قشم
درباره غار نمکدان بیشتر بدانید
غار نمکی در بیشتر مواقع در گنبدهای نمکی ایجاد می‌شود. اگر این گنبد نمکی مانند غار نمکی قشم در آب و هوایی گرم و خشک ایجاد شده باشد، به دلیل گرمای هوا و میزان بسیار کم بارندگی، بیشتر ماندگار خواهد بود و از طرفی احتمال شکل‌گیری غار نمکی درون این گنبد افزایش پیدا می‌کند.
شکل کلی غار نمکدان
ارتفاع غار حدود۳۴۰ متر است و قطر قاعده هفت کیلومتر. غار نمکدان قشم به شکل کمانی خمیده است و دیواره ورودی از نوارهای رنگارنگ نمک و لایه‌های مختلف کانی‌های آهن‌دار پوشیده شده است.
ثبت در میراث طبیعی ایران و یونسکو
غار نمکی در سال ۹۰ در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شد. همچنین این غار به عنوان یکی از ژئوسایت‌های ژئوپارک قشم در سال ۱۳۸۵ عضو شبکه جهانی ژئوپارک‌های تحت حمایت یونسکو شد.
خواص دارویی غار نمکدان
نمک غار خوراکی بسیار مرغوب است و خواص دارویی دارد. گفته می‌شود حتی تنفس در غار هم شفابخش است و این غار محل مناسبی برای درمان مبتلایان به آسم و بیماری‌های تنفسی است.
از آنجا که در ترکیبات نمک این غار منیزیم وجود دارد، از نظر پزشکی بسیار مفید است و ورزشکاران آن را به صورت کپسول مصرف می‌کنند. نمک غار هم خوراکی است.
تاریخچه غار نمکدان قشم
غار نمکدان قشم که با نامهای غار نمکی 3N، غار نمک قشم و غار سه مرد برهنه نیز شناخته می‌شود طولانی‌ترین غار نمکی جهان است که تاکنون 6.600 متر از آن کشف شده است.
بخش‌های دیگر این غار به علت صعب‌العبور بودن هنوز قابل شناسایی نیست و کارشناسان انتظار دارند که طول غار نمکدان قشم از 6.600 متر بیشتر باشد.
کشف غار نمکدان قشم و قدمت آن
این غار تا حدود ۲۳ سال پیش کشف نشده بود و سال ۱۹۹۸ دانشگاه شیراز و مهندسان زمین‌شناس از جمهوری چک این غار را کشف کردند. مهندسان جمهوری چک از ۱۶ گنبد نمکی دیدن کردند، ۶۰ غار را کشف کردند و از ۳۰ غار نقشه‌برداری کردند. مهندسان جمهوری چک معتقد بودند غار نمکدان، هرمز و جهانی شگفت‌آورترین گنبدها و غارهای نمکی در جهان هستند.
کشف غار نمکدان قشم که طولانی‌ترین غار نمکی در جهان است دستاورد این پروژه بود. کشف این غار باعث شد جهان با این غار شگفت‌انگیز آشنا و عنوان طولانی‌ترین غار نمکی جهان به این غار داده شود.
پس از کشف، این غار خیلی زود معروف شد و تصویرها و فیلم‌هایش در خبرگزاری‌ها، رسانه‌های صوتی و تصویری و مجلات معتبر دنیا منتشر شد.
اگر شما هم عاشق کشف شگفتی‌ها هستید و اگر راهی جزیره قشم شدید، نباید دیدن دره ستارگان را از برنامه سفرتان جا بیندازید. این دره همان جایی است که شما را مبهوت و شگفت‌زده میان آسمان و زمین و رمز و رازهایی که محلی‌ها از این مکان خوفناک می‌گویند، رها می‌کند.
اما پیش از سفر به دره ستارگان قشم یا باید یک لیدر حرفه‌ای پیدا کنید یا نگاهی به مطلب معرفی مربوط به معرفی دره ستارگان در مجله جاباما بیندازید.
علت نامگذاری غار سه مرد برهنه
نام اولیه غار نمکدان قشم، غار سه مرد برهنه است که داستان جالبی برای نامگذاری دارد. داستان نامگذاری غار نمکی قشم به غار سه مرد برهنه از آنجا آغاز می‌شود که سه تن از متخصصان اهل جمهوری چک برای کشف و نقشه‌برداری وارد این غار شدند و در عمق غار به جایی رسیدند که آب نمک موجود در آن بسیار غلیظ بود و برای عبور از آن باید شنا می‌کردند.
از آنجایی که این سه متخصص می‌دانستند اگر با لباس وارد آب نمک غلیظ شوند لباس‌های آن‌ها به دلیل وجود رسوبات سفت و سخت شده و دیگر نمی‌توانند با آن‌ها ادامه مسیر دهند، پس ترجیح دادن برهنه شده و به کشف بقیه غار بپردازند؛ بنابراین دلیل اینکه به غار نمکی قشم غار سه مرد برهنه گفته می‌شود، برهنه شدن سه مرد از جمهوری چک بوده که با هدف کشف و نقشه‌برداری وارد غار شده‌اند.
بررسی های انجام شده روی غار نمکدان
بررسی‌های انجام شده روی غار نمکدان قشم نشان می‌دهد که نمک‌های موجود در این غار خاصیت درمانی دارند و حتی می‌توان از آن‌ها به‌عنوان کپسولی از نمک برای ورزشکاران حرفه‌ای استفاده شود.
یکی از مهم‌ترین ترکیبات موجود در نمک‌های این غار، منیزم است که طبق گفته برخی از پزشکان برای بدن افراد بسیار مفید خواهد بود.
محققان دانشگاه شیراز روی حدود 6000 متر از نمک‌های این غار زیبا تحقیقات علمی انجام داده‌اند و طی این تحقیقات مشخص شده که سن نمک‌های غار نمکی قشم به حدود 570 میلیون سال قبل و به دوره پیش از کانبرین باز می‌گردد.
علاوه‌براین، تحقیقات گروهی از زمین‌شناسان دانشگاه شیراز و کشور جمهوری چک نشان داده که غار نمکی قشم یکی از طولانی‌ترین و قدیمی‌ترین غارهای نمک در جهان است.
چگونگی ایجاد نمک ها
در گذشته نمک‌ها یک لایه بودند و به مرور زمان برآمده شدند و در اثر خاصیت شناورى، با توجه به این که وزن حجمى آن‌ها از وزن سنگ‌هاى اطراف کمتر است، آن‌ها را کنار زدند و به سمت بالا حرکت کردند.
لایه‌های نمکی غار هم به مرور زمان برآمده شده‌اند و بر اثر این خاصیت شناور مانده‌اند.
دیدنی ها و جاذبه های غار نمکدان قشم
غار نمکدان خود به تنهایی یکی از جاذبه‌های گردشگری و مهم منطقه بوده که جاهای دیدنی بسیاری دارد. در ادامه بخش‌های مختلف جاذبه‌های دیدنی غار نمکی قشم را بررسی خواهیم کرد.
دهانه غار
دهانه غار نمکدان قشم به سمت جنوب است و تا عمق حدود 20 متر نیز نیازی به استفاده از تجهیزات روشنایی نخواهد بود چون نور خورشید به راحتی غار را تا این فاصله روشن می‌کند.
جالب است بدانید که برخی از گردشگران حتی تا عمق 100 متری این غار را نیز بدون تجهیزات مناسب طی می‌کنند و همین امر باعث افزایش سطح هیجان می‌شود.
استلاکتیت‌ها و استلاگمیت‌ها
وقتی داخل غار نمک قشم می‌شوید از نیمه غار تا بخش انتهایی آن کف‌پوشی از نمک کریستاله شده دیده می‌شود. به دلیل اتصال استلاگمیت‌ها و استلاکتیت‌ها در نزدیکی دیوار‌ه‌های غار نمکدان قشم، ستون‌های بسیار زیبایی به صورتی کاملاً طبیعی ایجاد شده است که بر زیبایی غار می‌افزاید.
تماشای این ستون‌ها بسیار لذت‌بخش است اما نباید انتظار داشته باشید که مانند نمک خوراکی که مصرف می‌کنید، با محیطی کاملاً سفید روبرو شوید. همین وجود رنگ‌های متنوع و رنگارنگ داخل غار است که بر شگفتی و زیبایی منحصر‌به‌فرد آن اضافه می‌کند.
متأسفانه طی چند سال گذشته بعضی از استلاگمیت‌های نمکی غار نمکی قشم شکسته‌اند و برخی کارشناسان تصور می‌کنند این کار توسط برخی از گردشگران یا حتی افراد محلی برای بدست آوردن نمک طعام با خلوص و کیفیت بالا انجام شده است. در هر صورت، این جاذبه‌های طبیعی بخشی از میراث گردشگری کشور هستند و باید در حفظ و نگهداری آن‌ها سعی و جدیت داشت.
جریان آب
یکی از جذابیت‌های غار نمکدان قشم، وجود جریان آب دائمی داخل غار است. این جریان آب پس از ترکیب شدن با نمک‌های اطراف به شکل یک چشمه زیبا از غار خارج شده و در دامنه کوه حوضچه‌ای طبیعی را بوجود آورده است.
حوضچه‌ای از آب موجود در غار که حالا آغشته به نمک است. با توجه به اینکه آب حوضچه از آب داخل غار نمکدان قشم تأمین می‌شود، نمکی بوده و در نتیجه حوضچه به رنگ سفید درآمده است.
بستر اصلی چشمه‌ای که از آن نام بردیم به رنگ قرمز بوده و می‌توانید رسوبات خاک نسوز یا گل اخرا را در آنن ببینید. این رسوبات حاوی برخی ترکیبات اکسید آهن شامل هماتیت هستند و به همین دلیل نیز بستر اصلی چشمه قرمز رنگ است.
یکی از شگفتی‌های این حوضچه، جریان داشتن آب چشمه در تمام طول سال است بنابراین در هر فصلی که به این منطقه از قشم سفر کنید می‌توانید این چشمه طبیعی را ببینید.
در قسمت‌های داخلی غار نمکی قشم می‌توانید جریان آب را ببینید که گاهی به دلیل وجود املاح نمک، تصاویر را مانند آینده‌ای شفاف، منعکس می‌کند و در نتیجه بر زیبایی‌های درون غار اضافه می‌کند.
قندیل‌های سقفی
غیر از دیوارها و آبی که در میانه غار نمکدان قشم در جریان است، سقف غار نیز ساختاری زیبا و دیدنی دارد. قندیل‌های بلورین نمک با شکل‌های مختلف و متنوع سقف غار را پوشانده‌اند.
به دلیل رطوبت بالا و همین‌طور نفوذ آب به داخل غار نمکی قشم، قطرات آب نمک روی قندیل‌ها شکل گرفته و بر زیبایی آن‌ها افزوده است. جریان پیدا کردن آب نمک روی قندیل‌ها خود عامل مهمی در شکل‌گیری قندیل‌های جدید است.
زیبایی های غار نمکدان
- در مسیر رسیدن به غار نمکدان قشم، کوه و حوضچه‌های نمک قابل مشاهده هستند. این کوه و حوضچه‌ها سفیدرنگ هستند و به همین دلیل به نظر می‌رسد وارد منطقه‌ای کوهستانی که پر از برف است، شده‌اید. این چشمه نمک در تمام طول سال جریان دارد و در بخش‌های داخلی غار هم جریان آب دیده می‌شود. گاهی آب نمک غار تصاویر را مثل آینه منعکس می‌کند و منظره‌ای بی‌نظیر ایجاد می‌کند. بستر اصلی این چشمه سرخ رنگ است و می‌توانید رسوبات گِل اخرا یا خاک نسوز را در آن، ببینید. رسوباتی که در این منطقه به وجود آمده‌اند، ترکیبات اکسید آهن و هماتیت دارند. سقف غار با قندیل‌های بلورین پوشیده شده که بسیار زیبا و رویایی جلوه می‌کند.
- کف غار، جریان‌هایی از آب نمک را می‌توانید ببینید که بسیار حیرت‌انگیز است. رطوبت هوای جزیره و نفوذ آب در غارها باعث می‌شود آب نمک اشباع شده بر بدنه قندیل‌ها بچکد و قندیل‌ها از بین نروند و دائم متولد شوند یا بر حجمشان افزوده شود. جریان آب در دل کوه نمکدان، جریان دائمی زیرزمینی است و به خارج از غار راه دارد.
- حوضچه‌ها از آبی که در غار جریان دارد، تشکیل شده‌اند.
- غار نمکدان چندین تالار دارد که ابعاد آن‌ها متفاوت است. اولین تالار این غار با ورودی آن حدود ۶۷۰ متر فاصله دارد و پهنای متوسط آن پنج متر است.
۱۰۰ متر اول ورود به غار مسیر آسان است و به راحتی می‌توانید قدم بزنید، عکاسی کنید و قندیل‌های نمکی را تماشا کنید. اما بعد از مدتی پیاده‌روی، راه تنگ و فضا تاریک می‌شود و عبور و مرور دشوار می‌شود. بنابراین پیش از بازدید از غار نمکدان قشم چراغ‌قوه پرنور به همراه داشته باشید.
حیوانات غار نمکدان قشم
در کارتون‌های کودکی همیشه دیده بودیم که خفاش‌ها در غار زندگی می‌کنند. این قضیه در مورد غار نمکدان قشم صادق است و واقعا خفاش‌ها در این غار زندگی می‌کنند که حین قدم زدن در غار صدای‌شان قابل تشخیص است. حشرات ریزی هم در غار وجود دارد که شاید حضورشان آزاردهنده باشد، بنابراین بهتر است لباس‌های بلند بپوشید تا از تماس این حشرات با بدن‌تان جلوگیری کنید.
یکی از جاهای دیدنی عجیب دیگر در قشم، جزیره لارک است، که قطعا مبهوت آن خواهید شد!
نکات مهم بازدید از غار نمکدان قشم
برای بازدید از غار نمکدان قشم نکات مهمی را باید مدنظر داشته باشید که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
- جاده‌ای که به غار نمکدان قشم منتهی می‌شود، خاکی است بنابراین بهتر است این مسیر را با ماشین آفرود طی کرده یا حداقل تجهیزات کافی برای پیاده‌روی در جاده خاکی را داشته باشید.
- با توجه به گرم و شرجی بودن هوای جنوب کشور و جزیره قشم، بهترین زمان سفر برای بازدید از غار نمکدان قشم، اواسط پاییز تا اواسط بهار است. اما توجه داشته باشید که شب‌ها ممکن است سرد باشد بنابراین بهتر است لباس گرم همراه داشته باشید.
- همانطور که اشاره کردیم 20 ابتدای غار نمکی قشم را می‌توانید بدون تجهیزات روشنایی طی کنید. اما بهتر است با خودتان چراغ قوه داشته باشید شاید که خواستید مسافت طولانی‌تری را طی کنید. اگر چراغ قوه ندارید، نگران نباشید می‌تواند در ابتدای ورودی غار یک چراغ قوه اجاره کنید.
- نقشه‌ای که برای غار نمکدان قشم کشیده شده کاملاً واضح و مشخص است اما برای بازدید از اینن غار پیشنهاد می‌کنیم یا همراه تیم‌های حرفه‌ای همراه شوید یا از راهنمایی یک محلی استفاده کنید.
- اگر قصد پیش‌روی در غاز نمکی قشم را دارید بهتر است تجهیزات لازم را همراه داشته باشید.
- در غار نمکی قشم خفاش زندگی می‌کند و اگر تجهیزات روشنایی مناسب همراه داشته باشید می‌توانید آن‌ها را حین پرواز ببینید. اما بهتر است سکوت را رعایت کنید تا آرامش آن‌ها مختل نشود.
- غار نمکدان قشم محل زندگی برخی حشرات ریز و سفیدرنگ است که گاهی برای برخی از گردشگران آزاردهنده است، بنابراین مراقب باشید.
- با توجه به اینکه آثاری مانند قندیل‌ها، استلاکتیت‌ها و استلاگمیت‌ها به صورت طبیعی و به مرور زمان ایجاد می‌شوند، آسیب رساندن به آن‌ها باعث از بین رفتن این آثار تاریخی مهم خواهد شد.
فصل مناسب برای بازدید از غار نمکدان قشم
بهترین زمان سفر به جزیره قشم اواسط پاییز تا اواسط بهار است. در این زمان از رطوبت و گرمای جزیره کم می‌شود و آب‌وهوا برای سفر بسیار مناسب است.
جاهای دیدنی اطراف غار نمکدان
در اطراف غار نمکدان به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری جزیره قشم جاهای دیدنی بسیاری وجود دارد که با چند کیلومتر رانندگی به آن‌ها خواهید رسید. در ادامه این جاذبه های گردشگری قشم را معرفی کرده و بررسی می‌کنیم که تا غار نمکی قشم چقدر فاصله دارند.
تنگه چاهکوه
تنگه چاهکوه تا غار نمکدان حدود 44 کیلومتر فاصله داشته و در نزدیکی روستای چاهوی شرقی واقع شده است. در ابتدای تنگه می‌توانید خودروی خود را پارک کرده و تا تنگه پیاده‌روی کنید.
یکی از دلایلی که نام این تنگه را چاهکوه گذاشته‌اند وجود چاله‌ها و حفره‌های فروانی است که در دل دیوارهای سنگی و کف تنگه وجود دارد. چاه‌هایی طبیعی در این منطقه و بر اثر فرسایش شکل گرفته‌اند که از جمله ویژگی‌های بارز و متفاوت تنگه چاهکوه هستند.
جنگل حرا
جنگل حرا تا غار نمکی قشم حدود 53 کیلومتر فاصله داشته و یکی از جاذبه‌های گردشگری شگفت‌انگیز قشم است. این جنگا که بین جزیره قشم و بندر خمیر قرار گرفته یکی از جلوه‌های بی‌نظیر طبیعت منطقه است. درختانی که ریشه‌های آن‌ها از آب بیرون زده و همچنان در میان آب شور دریا، سرسبز مانده و زیست می‌کنند.
به دلیل فرآیندی خاص که در ریشه‌های نازک‌تر درختان حرا انجام می‌شود، آب شور دریا به آب شیرین تبدیل خواهد شد. جالب است بدانید که حیوانات منطقه آب مورد نیاز خود را از ریشه درختان حرا تأمین می‌کنند.
البته اگر می‌خواهید از تمام عجایب جنگل مرموز حرا باخبر شوید، باید این مطلب را در مجله جاباما بخوانید.
بام قشم
بام قشم تا غار نمکدان قشم حدود 28 کیلومتر فاصله داشته و در حدفاصل شمال و جنوب جزیره و در نزدیکی روستای سلخ واقع شده است. بام قشم همانطور که از نامش پیداست یکی از مرتفع‌ترین مکان‌های این جزیره است و زمانی که بر بالای آن قرار بگیرید می‌توانید چشم‌اندازی بی‌نظیر از سواحل شمالی خلیج فارس، جنگل‌های حرا و ژئوپارک را ببینید. به عبارت ساده‌تر، زمانی که بر فراز بام قشم باشید، قشم زیر پاهای شما خواهد بود.
گوران
گوران تا غار نمکی قشم حدود 53.8 کیلومتر فاصله داشته و پیمودن این مسافت با خودرو حدود 58 دقیقه زمان می‌برد. گوران روستایی از توابع بخش شهاب شهرستان قشم است که برخی از کارشناسان معتقدند نام آن از کلمه "گبران" گرفته شده و به احتمال زیاد در گذشته محل زندگی قوم زرتشت بوده است.
یکی از صنایعی که در این منطقه بسیار رونق دارد، صنعت لنج سازی و دریانوردی است. روستای گوران در اصل اولین مرکز ساخت لنج‌های چوبی در جزیره قشم بوده و هنوز هم حال و هوای سنتی خود را حفظ کرده است. با تور غار نمکدان قشم که سفر کنید می‌توانید از تمام جاذبه‌های اطراف این غار نیز دیدن کنید.
پارک زیتون
فاصله پارک زیتون تا غار نمکدان قشم حدود 99.7 کیلومتر بوده و برای پیمودن این مسیر باید از ماشین استفاده کنید که حدود 1 ساعت و 52 دقیقه زمان می‌برد. پارک ساحلی زیتون قشم یک پارک 24 ساعته به مساحت 45 هزار متر مربع است که در 2 کیلومتری ساحل جنوبی جزیره قشم واقع شده است.
یکی از دلایل استقبال مردم از این پارک، وسعت زیاد و امکانات کامل آن است. داخل پارک نخل‌های ساحلی خودنمایی می‌کنند و با وجود آلاچیق‌هایی که در بخش‌های مختلف در نظر گرفته شده‌اند می‌توانید اقامت دلنشینی داشته باشید.
پیدا کردن و رزرو اقامتگاه در جزیره قشم و نزدیکی غار نمکدان
در حال حاضر در نزدیکی غار نمکدان قشم هتلی برای اقامت وجود ندارد اما می‌توانید یکی از اقامتگاه‌های بومگردی و محلی در روستاهای نزدیک غار نمکدان را رزرو کنید.
برخی از اقامتگاه‌های بومگردی این منطقه رستوران کوچکی با نام رستوران غار نمکدان قشم نیز دارند که می‌توانید در آن‌ها غذاهای محلی را امتحان کنید. اما اگر می‌خواهید در هتل یا سوییت اقامت داشته باشید بهترین انتخاب برای شما اجاره ویلا، سوییت و اقامتگاه در قشم در جاباما خواهد بود.
