راهنمای کامل سفر به ترکمن صحرا
نام ترکمن صحرا تداعی‌کننده تصویری از دشت‌های سبز و باطراوت است که اسب‌های اصیل ترکمن در آن‌ها مشغول چرا هستند. پس اگر ترکمن صحرا را یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی ایران زمین و بهشت طبیعت‌گردان بنامیم، اغراق نکرده‌ایم!
این سرزمین پهناور و زیبا که در حدفاصل کوه و جنگل واقع شده، با مردم اصیل و مهربان، جاذبه‌های تاریخی و طبیعی شگفت‌انگیز و سوغات بی‌نظیر و دوست‌داشتنی، خیل عظیم گردشگران را به خود جلب می‌کند.
تماشای آبشارها، گوش جان سپردن به نوای دلنشین پرندگان، گشت‌وگذار در جنگل‌های انبوه و دشت‌های سرسبز و بازدید از جاذبه‌های تاریخی خیره‌کننده تنها بخشی از جذابیت‌های ترکمن صحرا برای گردشگران هستند. بدون شک با حضور در این منطقه زیبا، شیفته طبیعت بکر و مردم خونگرم آن خواهید شد و از سفر به ترکمن صحرای بی‌نظیر لذت خواهید برد.
اگر شما هم دوست دارید سفری جذاب و به‌یادماندنی به یکی از بکرترین و زیباترین مناطق شمالی ایران را تجربه کنید، حتماً سری به ترکمن صحرا بزنید. این مقاله به عنوان راهنمای کامل سفر به ترکمن صحرا به شما کمک می‌کند تا بهترین زمان و مسیرهای مناسب سفر به این منطقه را بشناسید و از سفر به آن لذت بیش‌تری ببرید.
ترکمن صحرا کجاست؟
ترکمن صحرا دشتی به وسعت بیست هزار کیلومتر در شمال ایران است که بخشی از استان‌های گلستان و خراسان شمالی را در بر می‌گیرد. اگر از شمال ایران به سمت مشهد یا برعکس بروید، حدود ۴۰۰ کیلومتر از مسیر پیش روی شما از ترکمن صحرا می‌گذرد.
شهرهای گنبدکاووس، بندر ترکمن، آق‌قلا، مراوه تپه، سیمین شهر، کلاله، گمیش تپه، سملقان، نگین شهر و انبار آلوم شهرهایی هستند که در منطقه ترکمن صحرا قرار دارند. این دشت وسیع از غرب به دریای خزر و از جنوب به رشته‌کوه‌های البرز محدود می‌شود.
قرار گرفتن در حدفاصل کوه و دریا، علاوه بر این که طبیعتی بی‌نظیر و تماشایی را در این منطقه ایجاد کرده، باعث شده تا خاک ترکمن صحرا بسیار حاصل‌خیز باشد. در نتیجه پوشش گیاهی منطقه بسیار غنی بوده و سرسبزترین و زیباترین مناظر طبیعی ایران را در مقابل چشم گردشگران قرار خواهد داد.
ترکمن صحرا از سمت شمال، به مرز ایران و جمهوری ترکمنستان محدود می‌شود که با داشتن یک بازارچه مرزی جذاب، انتخاب خوبی برای بازارگردی و خرید در این منطقه است.
چطور به ترکمن صحرا برویم؟
فاصله تهران تا نخستین شهر منطقه ترکمن صحرا حدود ۴۰۰ کیلومتر است؛ اما باتوجه‌به این که برای رسیدن به آن باید از مناطق کوهستانی پرپیچ‌وخم بگذرید، به حدود هفت تا هشت ساعت زمان نیاز دارید.
یکی از ساده‌ترین و بهترین راه‌ها برای سفر به ترکمن صحرا، استفاده از خودروی شخصی است. اگر از تهران عازم ترکمن صحرا هستید، لازم است مسیر زیبای فیروزکوه را طی کنید و پس از عبور از برخی شهرهای مازندران از جمله نکا و بهشهر، به بندر گز برسید. پس از حدود بیست کیلومتر رانندگی از بندر گز به سمت غرب، وارد منطقه ترکمن صحرا خواهید شد.
فرقی نمی‌کند مبدأ سفر شما کدام شهر در غرب یا شمال ایران است؛ در هر صورت اگر مسیر حاشیه خزر را برای سفر به ترکمن صحرا انتخاب کرده‌اید، از این شهرها باید عبور کنید.
برای گردشگرانی که از سمت شرق کشور راهی ترکمن صحرا می‌شوند هم مسیر مشهد، قوچان و کلاله بهترین راه است. البته می‌توانید از نیشابور هم به سبزوار و سپس به شاهرود و آزادشهر بروید و از آنجا خودتان را به گرگان برسانید.
اگر قصد دارید بدون خودروی شخصی راهی ترکمن صحرا شوید، می‌توانید سفر با اتوبوس، قطار یا هواپیما را انتخاب کنید. هواپیما قطعاً سریع‌ترین راه رسیدن به این منطقه است. شما می‌توانید یک بلیط به مقصد نکا یا گرگان (نزدیک‌ترین فرودگاه‌ها به ترکمن صحرا) رزرو کنید و راهی سفر شوید.
سفر با اتوبوس هم بسیار ساده است و تنها باید یک بلیط به مقصد شهرهای مختلف گلستان از جمله گرگان، بندر ترکمن، کلاله، گنبد کاووس، آق‌قلا و... تهیه کنید. پس از سوار شدن به اتوبوس، طی چند ساعت به مقصد جذاب خود خواهید رسید.
اما قطار از بهترین و هیجان‌انگیزترین روش‌های سفر به ترکمن صحرا است! راه‌آهن گلستان یکی از قدیمی‌ترین مسیرهای ریلی ایران است که از میان جاذبه‌های طبیعی شگفت‌انگیز و زیبایی می‌گذرد. شما می‌توانید در طول مسیر از جذابیت‌های این منطقه لذت ببرید و عکس‌های بی‌نظیری از مناظر چشم‌نواز پیش روی خود ثبت کنید.
بهترین زمان سفر به ترکمن صحرا
ترکمن صحرا از سمت شمال با دشت‌های خشک ترکمنستان و از جنوب با دامنه‌های رشته‌کوه عظیم زاگرس همسایه است؛ بنابراین هر چه از سمت شمال به جنوب آن پیش می‌روید، هوا خنک‌تر، طبیعت سرسبزتر و باطراوت‌تر می‌شود.
البته دشت‌های شمالی این منطقه هم جذابیت‌های خاص خود را دارند و به دلیل بارش کم باران و آب‌وهوای نسبتاً خشک و بیابانی، با گیاهان خاص مناطق خشک پوشیده شده‌اند. در مقابل، بخش جنوبی ترکمن صحرا پر از دشت‌های سرسبز و زیبا، آبشارها و زیبایی‌های چشم‌نواز است که گشت‌وگذار در آن‌ها در تمام طول سال جذاب و هیجان‌انگیز خواهد بود.
بخش غربی ترکمن صحرا همجوار با دریای خزر است؛ به همین دلیل، تابستان‌های گرم و شرجی و زمستان‌هایی خنک و معتدل دارد. در واقع شما با سفر به این منطقه می‌توانید به شنا و تفریحات آبی، کوهنوردی و طبیعت‌گردی بپردازید و یک سفر متفاوت و جذاب را تجربه کنید.
اگرچه ترکمن صحرا در تمام طول سال برای سفر مناسب است، اما بسیاری از گردشگران، بهار آن را به سایر فصل‌ها ترجیح می‌دهند. فصل بهار با هوای خنک، پاک و دل‌انگیزش بهترین زمان برای گردش در طبیعت بکر منطقه و لذت بردن از نغمه دل‌انگیز پرندگان و سرسبزی و زیبایی گیاهان است.
فصل پاییز هم زمان مناسبی برای دوست‌داران طبیعت هزار رنگ این منطقه است. شما می‌توانید در ماه‌های ابتدایی پاییز راهی سفر به ترکمن صحرا شوید و از گشت‌وگذار در دشت‌های آرام که با برگ‌های زرد و سرخ و ارغوانی فرش شده‌اند، لذت ببرید.
علاقه‌مندان به طبیعت برفی و سرد هم می‌توانند در فصل زمستان به ترکمن صحرا بروند؛ اما باتوجه‌به موقعیت کوهستانی آن، لازم است تجهیزات مناسب و وسایل کافی برای یک سفر زمستانی به همراه داشته باشند.
مناطق خشک شمالی ترکمن صحرا برای گشت‌وگذار تابستانی چندان مناسب نیستند؛ پس اگر قصد سفر تابستانی به ترکمن صحرا را دارید، بهتر است سواحل غربی و نواحی جنوبی و مناطق ییلاقی و خوش آب‌وهوای آن را برای سفر در نظر بگیرید.
پوشش گیاهی و جانوری ترکمن صحرا
هر چه از سمت شمال به جنوب ترکمن صحرا پیش می‌روید، طبیعت سرسبزتری پیش روی شما قرار می‌گیرد. نواحی شمالی این منطقه هم‌مرز با دشت‌های خشک و بیابانی ترکمنستان هستند که به دلیل بارش کم باران در طول سال، اغلب با گیاهان مقاوم به خشکی مثل خار و گز پوشیده شده‌اند.
در مقابل، دامنه‌های شمالی رشته‌کوه البرز که در بخش جنوبی ترکمن صحرا قرار دارند، از سرسبزترین مناطق ایران هستند که از انبوه مناطق جنگلی و دشت‌های سبز، پوشش گیاهی متراکم، چشمه‌ها و آبشارها تشکیل شده‌اند.
هر بخش از ترکمن صحرا زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری است. شما در سفر به این منطقه می‌توانید انواع آهو، خرگوش، روباه، گرگ و پرندگانی مثل غازهای وحشی یا عقاب را ببینید.
ضمناً مناطق خشک شمالی آن زیستگاه خوبی برای زندگی برخی از جانوران مثل شتر و بز هستند. اسب ترکمن هم از معروف‌ترین جانوران این منطقه است که قطعاً وصف زیبایی آن را شنیده‌اید. این جانوران در بخش عظیمی از ترکمن صحرا زندگی می‌کنند و یکی از جاذبه‌های دیدنی این منطقه به حساب می‌آیند.
جاهای دیدنی ترکمن صحرا
در گوشه‌وکنار ترکمن صحرا، جاهای دیدنی و جاذبه‌های چشم‌گیر زیادی وجود دارد که فرصت مناسبی برای آشنایی با تاریخ، فرهنگ و طبیعت منطقه را در اختیار گردشگران می‌گذارند. اگر می‌خواهید با بهترین جاهای دیدنی ترکمن صحرا آشنا شوید، ادامه مطلب را مطالعه کنید.
برج آجری گنبد قابوس یا گنبد کاووس
در دل شهر گنبد کاووس استان گلستان، برجی بلند و زیبا وجود دارد که یکی از آثار مهم تاریخی منطقه ترکمن صحرا محسوب می‌شود.
این برج آجری ده پره که بلندترین برج آجری جهان نامیده می‌شود، آرامگاه کاووس ابن وشمگیر را در خود جای داده است. برج گنبد کاووس بیش از ۵۰ متر ارتفاع دارد و در حدود هزار سال پیش در این منطقه ساخته شده است.
هزار دره ترکمن صحرا
هزار دره یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های زمین‌شناسی این منطقه است که بسیاری از گردشگران برای بازدید از آن به ترکمن صحرا سفر می‌کنند. این پدیده در اثر فرسایش آب و تعدد آبراهه‌های زیاد ایجاد شده و منطقه‌ای پوشیده از ناهمواری‌های فراوان ایجاد کرده است.
پدیده هزار دره ترکمن صحرا پوشش گیاهی کمی دارد؛ اما پوشش مخملی سبزرنگی که در فصل بهار روی برآمدگی‌های آن را می‌پوشانند، تصویری زیبا و شگفت‌انگیز ایجاد می‌کند.
آبشار کبودوال
یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی ترکمن صحرا، آبشار زیبای کبودوال است که در نزدیکی شهر علی آباد کتول گلستان قرار دارد. این آبشار خزه‌ای زیبا و تماشایی، یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های طبیعی استان گلستان است که از کوه هارون سرچشمه می‌گیرد.
ارتفاع آبشار کبود وال حدود شش متر است و آب‌خنک و گوارایی دارد. شما می‌توانید در حین گشت‌وگذار در ترکمن صحرا، به استراحت در پارک جنگلی کنار این آبشار بپردازید و از طراوت و تازگی هوا و طبیعت آن لذت ببرید.
مقبره خالد نبی
بر فراز قله‌ای زیبا به نام گوگجه داغ، آرامگاهی باستانی قرار دارد که خالد نبی منسوب است. گوگجه داغ در نزدیکی شهر گنبد کاووس واقع شده و شما می‌توانید از بلندای آن، کوه‌های ترکمنستان و دشت عظیم ترکمن صحرا را تماشا کنید.
در واقع در کنار ارزش و اهمیت تاریخی این آرامگاه، طبیعتی بکر و چشم‌نواز وجود دارد که یکی از زیباترین جاهای دیدنی ترکمن صحرا را پیش چشم شما قرار می‌دهد. دره‌های بزرگ و کوچک، تپه ماهورها و گیاهان رنگارنگی که سراسر این تپه‌ها را پوشانده‌اند، تصاویر شگفت‌انگیزی خلق می‌کنند که توصیف آن در قالب کلمات دشوار است.
گورستان مرموز
در پایین تپه مقبره خالد نبی، گورستانی عجیب و بی‌نام وجود دارد که یکی از مشهورترین جاهای دیدنی ترکمن صحرا محسوب می‌شود. آنچه این گورستان را مشهور کرده، سنگ‌های عجیب و غریبی است که بر روی هر یک از گورها قرار دارد.
داستان‌ها و روایات متفاوتی درباره این سنگ‌ها وجود دارد که برخی به افسانه شبیه هستند. در هر صورت، این گورستان که حدود ۶۰۰ قبر در آن قرار دارد، در حال حاضر به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده و بازدید از آن می‌تواند برای گردشگران جالب و هیجان‌انگیز باشد.
مقبره چوپان آتا و عالم بابا
در فاصله کمی از مقبره خالد نبی، بنای بسیار ساده و کوچکی وجود دارد که مورخان آن را مقبره چوپان آتا و عالم بابا می‌دانند.
آرامگاه این افراد که از یاران و نزدیکان خالد نبی بوده‌اند، بخشی از جاهای دیدنی ترکمن صحرا محسوب می‌شود و شما را با تاریخ این منطقه آشنا می‌کند.
تپه‌های باستانی انوشیروان
در روستای بی بی شیروان که در نزدیکی گنبد کاووس قرار دارد، تپه‌های باستانی ارزشمندی وجود دارد که توجه علاقه‌مندان به تاریخ را به خود جلب می‌کند. اشیای تاریخی کشف شده در این تپه‌های باستانی متعلق به هزاره اول پیش از میلاد هستند که ارزش و اهمیت تاریخی این منطقه را نشان می‌دهند.
قدمت این تپه‌ها به دوره نوسنگی برمی‌گردد و شما می‌توانید علاوه بر بازدید از آن‌ها، در طبیعت زیبای پیرامون آن هم گردش کنید و حسابی خوش بگذرانید.
گمیش تپه
در فاصله کمی از بندر ترکمن، شهری آرام و زیبا به نام گمیش تپه وجود دارد که به شهر آپارتمان‌های قدیمی شناخته می‌شود. شما می‌توانید در هر گوشه از این شهر، ساختمان‌های دو یا چند طبقه قدیمی را مشاهده کنید که با معماری خاص شوروی سابق ساخته شده و شکل و شمایلی کاملاً متفاوت با سایر شهرهای ایران دارند.
گشت‌وگذار در این شهر و تماشای از این بناهای جذاب در کنار مناظر زیبای تالاب گمیشان، جزیره آبسکون و گِل فشان قارنی یاریق تنها بخشی از دیدنی‌های شهر کمیش تپه هستند که بازدید از آن‌ها برای گردشگران بسیار جذاب خواهد بود.
ضمناً اگر علاقه‌مند به آشنایی با فرهنگ مردم ترکمن هستید، بازدید از موزه مردم شناسی آن را که در خانه تاریخی گوکلانی (بنایی تاریخی متعلق به دوره پهلوی اول) قرار دارد از دست ندهید.
تالاب اینچه برون
در جنوب رودخانه بزرگ اترک، تالابی زیبا و تماشایی به نام اینچه برون وجود دارد که گردشگران زیادی را شیفته خود کرده است. این تالاب بکر و زیبا محل زندگی گونه‌های مختلف جانوری و پرندگان منحصربه‌فردی است که مناظر بی‌نظیری در محوطه تالاب خلق می‌کنند.
برخی از این پرندگان مهاجر بوده و از مناطق دور و نزدیک راهی سفر به این تالاب می‌شوند. گِل فشان اینچه هم که در این تالاب واقع شده، یکی از جذابیت‌های توریستی منطقه به حساب می‌آید.
آق قلا
آق قلا یکی از شهرهای زیبای ترکمن صحرا است که دیدنی‌های زیادی برای گردشگران دارد. پل تاریخی این شهر را می‌توان مهم‌ترین جاذبه گردشگری آن دانست که با مناظر طبیعی جذاب پیرامونش، از مهم‌ترین جاهای دیدنی ترکمن صحرا محسوب می‌شود.
ضمناً در اطراف این پل تاریخی، فروشگاه‌های بزرگ و کوچکی وجود دارد که شما می‌توانید انواع سوغات ترکمن صحرا مثل گلیم، پلاس، پارچه و زیورآلات ترکمنی را از آن‌ها بخرید و به عنوان سوغات با خود ببرید.
بندر ترکمن
یکی از زیباترین بنادر ایران که در استان گلستان قرار دارد، بندر ترکمن است. این منطقه زیبا و سرسبز، به عنوان زیستگاه اصلی و محل پرورش اسب‌های اصیل ترکمن هم شناخته می‌شود. پس اگر قصد دارید در طول سفر به ترکمن صحرا، اسب‌های زیبا این منطقه را ببینید، حتماً سری به بندر ترکمن بزنید.
پارک ملی گلستان، دوشنبه بازار بندر ترکمن، روستای قره قاشلی و منطقه صوفیکم بخشی از دیدنی‌های بندر ترکمن هستند که گشت‌وگذار در آن‌ها قطعاً به جذابیت سفر به ترکمن صحرا می‌افزاید.
مراوه تپه
در همسایگی استان خراسان شمالی و در نزدیکی مرز ترکمنستان، شهری زیبا و کوچک به نام مراوه تپه وجود دارد که بخش زیادی از جاهای دیدنی ترکمن صحرا را در خود جای‌داده است.
شما می‌توانید با سفر به مراوه تپه، از تپه‌های باستانی این منطقه، غاز قیز قلعه، آبشار بالی قایه، جنگل آق امام و مدرسه سید قلیچ ایشان (یکی از قدیمی‌ترین حوزه‌های علمیه اهل سنت) بازدید کنید و تجربه‌های جذابی در مورد طبیعت، تاریخ و فرهنگ مردم منطقه به دست آورید.
آرامگاه مخدوم قلی فراغی، شاعر ملی ترکمن‌ها و پدرش، دولت محمد آزادی، از بزرگان این منطقه هم در شهر مراوه تپه مواقع شده و گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند.
جزیره آشوراده
آشوراده بزرگ‌ترین جزیره ایران در دریای خزر است که در نزدیکی شهر بندر ترکمن قرار دارد. این جزیره در گذشته محل زندگی افراد زیادی بود؛ اما این روزها خالی از سکنه است. شما می‌توانید با قایق موتوری به این جزیره زیبا بروید و از آرامش بی‌نظیر و گشت‌وگذار در طبیعت بکر آن نهایت لذت را ببرید.
غذاهای محلی ترکمن صحرا
ترکمن‌ها آداب‌ورسوم و فرهنگ غذایی خاصی دارند. آن‌ها به طور سنتی بر روی زمین و دور سفره‌ای به نام ثاچاق می‌نشینند و غذاهای خوش‌آب‌ورنگی میل می‌کنند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
چکدرمه
یکی از لذیذترین و معروف‌ترین غذاهای ترکمن صحرا که طرفداران زیادی دارد، چکدرمه است. این غذا که شباهت زیادی به استانبولی‌پلو دارد، از ترکیب پیاز، گوشت، رب گوجه‌فرنگی و ادویه‌های مختلف تشکیل شده که همراه با برنج دم می‌کشد.
این غذا پای ثابت مهمانی‌های اهالی ترکمن صحرا است. ترکمن‌ها چکدرمه را در قابلمه سنتی خود یعنی قازان می‌پزند و آن را به همراه سبزی تازه و دوغ محلی میل می‌کنند.
باسترمه یا باسترما
یکی از غذاهای محلی ترکمن صحرا که در مهمانی‌های خانوادگی طبخ می‌شود، باسترمه است. برای تهیه این غذا، ماهی اوزون برون را به همراه سیب‌زمینی، پیازداغ، ناردون (دانه‌های انار) و ادویه می‌پزند و پس از مخلوط کردن با برنج، اجازه می‌دهند تا غذا دم بکشد.
باسترمه جزو لذیذترین پلوهای ترکمنی است که شما می‌توانید آن را در رستوران‌های محلی این منطقه امتحان کنید و از طعم خاص و متفاوت آن لذت ببرید.
بوروک
بوروک غذایی شبیه به پیراشکی است که از لایه‌های نازک خمیری که بین آن با مواد مختلف پر شده تشکیل می‌شود. بوروک محبوب ترکمنی معمولاً از ترکیب گوشت چرخ شده، سیب‌زمینی آب‌پز کوبیده و پیاز تهیه می‌شود. این مواد را پس از مخلوط شدن، در لایه‌ای از خمیر می‌پیچند و در روغن سرخ می‌کنند تا برای سرو آماده شود.
بولامه یا بولاماق
بولامه نوعی غذا شبیه حلیم سنتی ایرانی است که ترکمن‌ها آن را در مناسبت‌های خاصی مثل جشن زنانه هفتمین روز تولد نوزاد می‌پزند. البته بولامه یک صبحانه محبوب در ترکمن صحرا محسوب می‌شود و آن را در روزهای سرد زمستانی با نان می‌خورند.
این غذا از ترکیب برنج خرد شده یا نیم دانه به همراه روغن حیوانی و شکر تهیه می‌شود و برای سرو، روی آن را با دارچین و خلال پسته و بادام تزئین می‌کنند.
چوروک‌ها
چوروک‌ها انواعی از نان‌های تنوری هستند که توسط کدبانوهای ترکمنی طبخ می‌شوند. در ترکمن صحرا چندین نوع چوروک وجود دارد که آن‌ها را در تنورهای سنتی که با آتش هیزم یا بوته‌های خشک گرم شده می‌پزند.
قاوورتماچلی، پتیر چوروک یا نان فتیر و کلچه یا کلوچه برخی از محبوب‌ترین چوروک‌های ترکمنی هستند که طرفداران زیادی دارند. شما می‌توانید این نان‌های لذیذ را از بازارهای سنتی ترکمن صحرا تهیه کرده و به عنوان سوغات با خود ببرید.
قاتلاما
یکی از نان‌های روغنی و خوشمزه ترکمن صحرا، قاتلاما نام دارد. این نان سنتی از لایه‌های نازک خمیر که به صورت ورقه‌های نازکی پهن شده و روی هم قرار گرفته‌اند تشکیل می‌شود.
مابین این لایه‌های نازک را با روغن یا کره آغشته کرده و پس از چیدن چند لایه روی هم آن را در روغن داغ به خوبی می‌پزند. پیش از سرو و زمانی که این نان هنوز داغ است، روی آن شکر می‌پاشند تا شیرینی شکر در لایه‌های مختلف آن پخش شود.
بیشمه
بیشمه نوعی نام روغنی سنتی است که شباهت زیادی به شیرینی بامیه دارد. برای تهیه این غذا ابتدا خمیری از آرد، شکر، شیر، تخم‌مرغ و جوش‌شیرین تهیه می‌کنند. سپس آن را به صورت تکه‌های کوچک برش زده و در روغن داغ سرخ می‌کنند.
آداب‌ورسوم و فرهنگ مردم ترکمن صحرا
اهالی ترکمن صحرا مردمی با فرهنگ و آداب‌ورسوم خاص و متفاوت هستند. احتمالاً نخستین چیزی که در سفر به این منطقه توجه شما را جلب می‌کند، لباس‌های زیبا با رنگ‌های روشن و چشم‌نواز است که اهالی اصیل ترکمن صحرا به تن می‌کنند.
مردم ترکمن صحرا، ترکمن زبان و سنی مذهب (اهل سنت حنفی) هستند. این مردم اصیل، آداب‌ورسوم خاصی دارند که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها که لازم است در طول سفر به این منطقه بدانید اشاره می‌کنیم.
سنت نان و نمک
مردم ترکمن صحرا برای سفره احترام زیادی قائل هستند و مهمانان خود را با احترام بر سفره می‌نشانند. یکی از رسوم مهمی که آن‌ها بعد از حضور مهمان بر سر سفره اجرا می‌کنند، تعارف کردن نان و نمک است.
این کار که برای نمک‌گیر کردن مهمان انجام می‌شود، به این صورت است که ابتدا ظرفی کوچک حاوی نمک و یک قرص نان در مقابل مهمان قرار می‌دهند. مهمان هم باید به رسم احترام، تکه‌ای از نان را به همراه نمک میل کند تا نمک‌گیر صاحبخانه شود.
آئین ذکر یا پرخوانی
آئین ذکر مراسمی آئینی و سنتی در میان ترکمن‌ها است که این روزها مانند گذشته رونق ندارد. در این مراسم که معمولاً برای دعا و درخواست شفای بیماران انجام می‌شود، شمن‌ها یا روحانیون سنتی ترکمن‌ها نقش اصلی را ایفا می‌کنند.
آن‌ها با خواندن ذکرها و عبارات خاصی، از روح نیاکان و اجداد خود درخواست کمک می‌کنند. نواختن دو تار بخشی از این آئین سنتی است که در همراهی آوازهای محلی انجام می‌شود. گاهی از کمانچه یا قیجاق هم برای غنای بیش‌تر آوازخوانی کمک می‌گیرند.
آئین ذکر ترکمن‌ها شباهت‌هایی به مراسم زار در جنوب ایران دارد. اگر در سفر به ترکمن صحرا فرصت حضور در این مراسم را پیدا کردید، تماشای آن را از دست ندهید.
اعیاد مذهبی
برگزاری آئین عید فطر و عید قربان برای اهالی ترکمن صحرا بسیار مهم بوده و با مراسم سنتی خاصی انجام می‌شود. خرید لباس نو، تمیز کردن خانه، عیدی دادن، خرید یا پخت شیرینی و دیدوبازدید، بخشی از آئین‌های سنتی عید فطر و قربان را در میان اهالی ترکمن صحرا تشکیل می‌دهند.
پخت نان سنتی قوقون یا چاپاتی در روزهای پیش از عید مرسوم است که دختران هر خانه آن را بین همسایه‌ها و آشنایان پخش می‌کنند.
آئین عروسی یا گلین توی
جشن‌هایی که ترکمن‌ها برای عروسی برپا می‌کنند، از اصیل‌ترین آئین‌های سنتی عروسی در ایران است. مهریه و شیربها در میان ترکمن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است و باید در همان روز عروسی به خانواده عروس پرداخت شود.
آئین عروسی سنتی ترکمن‌ها چند مرحله دارد که از ثوزآتماق (انتخاب عروس) شروع شده و به قایتارما (بازدید عروس از خانه پدر در پایان مراسم) ختم می‌شود.
قیچی زدن در هنگان خواندن خطبه عقد با هدف بریده شدن زبان بدخواهان و اسب‌دوانی هم بخشی از سنت‌های رایج در مراسم ازدواج اهالی ترکمن صحرا هستند.
سوغات ترکمن صحرا
ترکمن صحرا سرزمینی زیبا با مردمی آرام و هنرمند است. رونق کشت پنبه و دامپروری در کنار خلاقیت اهالی این منطقه باعث خلق صنایع‌دستی و آثار هنری بی‌نظیری شده که می‌توانند زینت‌بخش خانه‌های شما شوند.
نان‌ها و شیرینی‌های جذابی هم که در ترکمن صحرا پخته می‌شود، بخشی از سوغات خوراکی این منطقه را تشکیل می‌دهند. اگر می‌خواهید بدانید در سفر به ترکمن صحرا چه سوغاتی با خود ببرید، ادامه مطلب را بخوانید.
قالی و قالیچه
قالی‌های ترکمن صحرا با نقشه‌های خاص و منحصربه‌فرد که متناسب با محیط و طبیعت منطقه هستند، مهم‌ترین سوغات ترکمن صحرا شناخته می‌شوند. شما می‌توانید این قالی‌های اصیل با نقشه‌های زیبا و چشم‌نواز را در سفر به ترکمن صحرا تهیه کنید و به عنوان سوغاتی ارزشمند با خود ببرید.
نمد
نمد از مهم‌ترین سوغات ترکمن صحرا است که از پشم تازه گوسفندان در بهار تهیه می‌شود. ترکمن‌ها نمدهای خود را با طرح‌های معروفی مانند تیرانا، عقرب زرد و قوچ تهیه می‌کنند که این نقش‌ها از شهرت زیادی در جهان برخوردارند.
زیور آلات سنتی
اهالی ترکمن صحرا از جواهرات و زیورآلات سنتی برای جلوه بخشیدن به سر و دست و زیباتر کردن لباس‌ها استفاده می‌کنند. این جواهرات که اغلب از ترکیب فلز و سنگ‌های زینتی تهیه می‌شوند، بسیار باارزش بوده و سوغات خوبی از سفر به ترکمن صحرا برای عزیزانتان خواهند بود.
محصولات ابریشم بافی
پرورش کرم ابریشم و تولید نخ ابریشمی یکی از فعالیت‌های اقتصادی مردم ترکمن صحرا در گذشته بود. این کار اگرچه این روزها رونق سابق را ندارد، اما تولید محصولات ابریشم دوزی همچنان به عنوان یکی از صنایع‌دستی این استان محبوب و پرطرفدار است.
روسری‌های زیبای ترکمنی یکی از نمونه‌های ابریشم بافی در ترکمن صحرا هستند که شما می‌توانید آن‌ها را به عنوان سوغاتی ارزشمند از این منطقه با خود ببرید.
لباس‌های محلی
در هر یک از شهرهای منطقه ترکمن صحرا، فروشگاه‌هایی وجود دارد که به فروش لباس‌های محلی این منطقه می‌پردازند. شما می‌توانید از این فروشگاه‌ها، لباس‌های محلی شامل پیراهن، عرق‌چین و روسری‌های سنتی ترکمنی را تهیه کنید.
سردست پیراهن، دور یقه و سایر بخش‌های بسیاری از این لباس‌ها به سوزن دوزی‌های زیبایی آراسته شده‌اند که هنر دست زنان و دختران ترکمن صحرا هستند.
جزحلوا
یکی از معروف‌ترین شیرینی‌های سنتی ترکمن صحرا در که در نقاط مختلف آن پخته می‌شود، جزحلوا است. این شیرینی لذیذ از ترکیب برنج و مغز گردو تهیه می‌شود و به همین دلیل آن را با نام حلوای گردویی هم می‌شناسند. پخت این شیرینی کار آسانی نیست و بیش‌تر برای آئین‌های سنتی و مراسم خاص تهیه می‌شود.
خرید از بازارهای ترکمن صحرا
بازارهای محلی و سنتی ترکمن صحرا حال و هوای جذابی دارند و بازدید از آن‌ها برای گردشگران جالب‌توجه است. شما می‌توانید در سفر به این منطقه، از بازارهای زیر دیدن کرده و به جز لذت بردن از فضای دلنشین آن‌ها، سوغات ترکمن صحرا را هم تهیه کنید.
بازارچه مرزی اینچه برون
در منطقه مرزی بین ایران و ترکمنستان، بازارچه مرزی جذابی وجود دارد که با نام بازارچه اینچه برون شناخته می‌شود. در این بازارچه محصولات مختلفی از جمله سوغات ترکمنستان و اجناس روسی به فروش می‌رسد.
بازار روس‌های گنبدکاووس
اگر از سمت آزادشهر به گنبد کاووس وارد شوید، بازار روس‌های این شهر را می‌بینید که حال و هوای جذابی دارد. شما می‌توانید انواع پارچه‌های جذاب و لباس‌های محلی زیبا از جمله چارقدهای معروف ترکمنی را از این بازار سنتی تهیه کرده و به عنوان سوغات با خود ببرید.
دوشنبه بازار بندر ترکمن
هر دوشنبه در یکی از خیابان‌های قدیمی بندر ترکمن، بازاری سنتی و جذاب برپا می‌شود که گردشگران زیادی را به خود جذب کرده است. شما می‌توانید از این بازار، وسایل روزمره مورد نیاز و ابزارهای مرتبط با فرش را تهیه کنید.
بازارچه ساحلی
در نزدیکی اسکله بندر ترکمن، بازاری جذاب وجود دارد که فرصت خوبی برای خرید سوغات ترکمن صحرا و اجناس مورد نیاز گردشگران در حین تفریح و گردش در ساحل آن است.
شما می‌توانید شیرینی‌های محلی، زیورآلات تزئینی و لباس‌های سنتی این منطقه را از بازار ساحلی بندر ترکمن تهیه کنید و به عنوان سوغات با خود ببرید.
بهترین روش برای اجاره اقامتگاه در ترکمن صحرا
ترکمن صحرا یکی از زیباترین و بکرترین مناطق گردشگری شمال ایران است که در بیش‌تر ایام سال به ویژه فصل بهار و پاییز با انبوه گردشگران مواجه می‌شود.
خوشبختانه در شهرهای مختلف این منطقه اقامتگاه‌های مختلفی ایجاد شده که شما می‌توانید برای اسکان در طول سفر از آن‌ها استفاده کنید. اقامتگاه‌های بوم گردی، آپارتمان‌ها، کلبه‌های جنگلی، سوئیت‌ها و ویلاهای جنگلی و ساحلی بخشی از اقامتگاه‌هایی هستند که در ترکمن صحرا در اختیار گردشگران قرار می‌گیرند.
اگر قصد دارید پیش از سفر به ترکمن صحرا یک اقامتگاه ایده‌آل اجاره کرده و با خیال راحت راهی سفر به آن شوید، پس پیش از سفر اجاره آنلاین اقامتگاه در ترکمن صحرا را فراموش نکنید. در سایت یا اپلیکیشن جاباما کلیه اطلاعات مربوط به اقامتگاه‌های موجود در ترکمن صحرا با تمام جزئیات در اختیار شما قرار می‌گیرد تا سفری به‌یادماندنی به این منطقه را تجربه کنید.
شما می‌توانید پس از بررسی موقعیت هر اقامتگاه، هزینه، نظرات سایر کاربران و مطالعه قوانین آن‌ها، اقامتگاه دلخواه خود را تنها با چند کلیک رزرو کرده و آماده سفر به این منطقه زیبا و خوش آب و هوا شوید.
جاباما از پیش از شروع سفر تا پایان آن همراه شما خواهد بود تا بهترین تجربه را از سفر به ترکمن صحرا داشته باشید و با خاطراتی خوش به شهر و دیارتان برگردید.
