حرم امام خمینی کجاست و چه تاریخچه‌ای دارد؟

حرم امام خمینی (ره) که به مرقد امام هم معروف است در جنوبی‌ترین نقطه تهران و در مجاورت گلزار شهدای بهشت زهرا قرار دارد. این بنا که در واقع آرامگاه امام خمینی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی است، معماری باشکوهی دارد و یکی از مهم‌ترین مکان‌های مذهبی کشورمان محسوب می‌شود.

مراسم سالگرد درگذشت امام خمینی، برخی مناسبت‌های مذهبی و تعدادی دیگر از مراسم‌ها در این آرامگاه برگزار می‌شود. حال به‌خاطر نزدیک شدن به ۱۴ خرداد، سالگرد ارتحال امام خمینی رهبر فقید و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، در این مطلب جاباما قصد داریم به بررسی تاریخچه و سایر نکات مهم درباره این آرامگاه و مجموعه مذهبی بپردازیم.

این روزها حرم امام خمینی فقط یک حرم و آرامگاه نیست؛ بلکه با تکمیل طرح‌های ساخت آن، به جاذبه‌ای گردشگری تبدیل شده است که امکانات مختلفی دارد.

آدرس حرم امام خمینی

در روزهای مختلف سال به‌خصوص روز رحلت امام خمینی، آرامگاه ایشان بسیار شلوغ است و جمعیت زیادی به مرقد امام می‌آیند. البته در ایام عید و تابستان هم گردشگران بسیاری از شهرهای مختلف و حتی کشورهای خارجی از این مجموعه مذهبی-گردشگری زیارت و بازدید می‌کنند. در ضمن افراد دیگری از جمله همسر، پسر و داماد امام و همچنین آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در این مکان به خاک سپرده شدند.

قبل از هر چیز به موقعیت جغرافیایی و آدرس حرم امام خمینی می‌پردازیم تا اگر قصد بازدید از مرقد امام را دارید، بدانید چطور باید به آن‌جا بروید.

فاصله حرم امام تا تهران

مرقد امام در استان تهران و غرب بهشت زهرا واقع شده است. این حرم در فاصله حدودا ۲۳ کیلومتری جنوب تهران و در کنار گلزار شهدای بهشت زهرا قرار دارد. از لحاظ فاصله زمانی بخواهیم بگوییم، برای مثال از مرکز تهران (میدان انقلاب) تا مرقد امام، بدون ترافیک نیم ساعت و با ترافیک حدود یک ساعت باید رانندگی کنید.

آدرس: تهران، کیلومتر ۶ بزرگراه خلیج فارس (آزادراه تهران-قم)

اگر پس از بازدید از این مکان راهی پایتخت شدید، این تفریحات تهران را از دست ندهید.

فاصله قم تا حرم امام

فاصله بین قم تا حرم امام خمینی نیز حدود ۱۳۱ کیلومتر، یک ساعت و نیم رانندگی است.

مسیر دسترسی به حرم از اتوبان خلیج فارس

در جواب حرم امام خمینی کجاست و راه‌های دسترسی به آن چگونه است، باید بگوییم معمول‌ترین و پررفت‌وآمدترین مسیر دسترسی به مرقد امام، بزرگراه خلیج فارس است. بسیاری از افراد از سمت فرودگاه به حرم می‌آیند؛ به همین خاطر این مسیر رایج است.

در ضمن این مسیر کم‌ترین فاصله را با مرقد امام دارد. اگر می‌خواهید با خودروی شخصی و از مسیر اتوبان خلیج فارس به حرم بروید، این مسیر از بزرگراه آیت‌الله سعیدی آغاز شده و به بزرگراه خلیج فارس ختم می‌شود. مسیر دیگر این است که تا بزرگراه شهید تندگویان بیایید، از آن‌جا وارد بزرگراه بهشت زهرا شوید و به حرم امام دسترسی پیدا کنید. اکثر مسیرها به سمت حرم، به بزرگراه‌های خلیج فارس و بهشت زهرا ختم می‌شوند.

بابت جای پارک هم نیازی نیست نگران باشید. در نقاط مختلف حرم، چندین پارکینگ بزرگ برای پارک کردن خودروها، تعبیه شده است. علاوه بر پارکینگ‌های حرم، از پارکینگ‌های شهر آفتاب که فاصله بسیار کمی با حرم امام دارند هم می‌توانید استفاده کنید.

نحوه دسترسی به حرم امام خمینی با مترو

اگر خودروی شخصی ندارید یا به هر دلیلی نمی‌خواهید با ماشین به حرم بروید، خیالتان راحت باشد که با مترو به راحتی می‌توانید خودتان را به مرقد امام برسانید. از آن‌جایی که حرم مکانی توریستی هم محسوب می‌شود و زائران و گردشگران زیادی به این مجموعه می‌آیند، امکان دسترسی به مترو نیز برای آن در نظر گرفته‌اند. ایستگاه مترو حرم واقع در خط یک مترو، در ضلع شرقی مرقد امام قرار دارد و از مترو که بیرون بیایید با پیاده‌روی بسیار کمی، مستقیم به در ورودی حرم می‌رسید.

نقشه مترو تهران را اینجا ببینید.

طراحی حرم امام خمینی و تاریخچه آن

آرامگاه امام خمینی در نوع خود سازه‌ای عظیم و کم‌نظیر محسوب می‌شود و آن را یکی از باشکوه‌ترین و ارزشمندترین آرامگاه‌های جهان می‌دانند. امام خمینی بنیان‌گذار انقلاب در ۱۳ خرداد سال ۶۸ درگذشت. البته در تقویم رسمی ایران ۱۴ خرداد به‌عنوان سالگرد ارتحال امام خمینی ثبت شده است.

زمانی که امام خمینی فوت کرد، نزدیکان ایشان و مسئولین طی جلسات و مذاکراتی به این نتیجه رسیدند که تهران بهترین محل برای خاکسپاری امام است. بعد از موقعیت‌یابی‌هایی که انجام شد، این مکانی که امروزه با نام مرقد امام می‌شناسیم از مالک آن خریداری شد و در مجاورت بهشت زهرا حرم امام خمینی را ساختند.

کار ساخت مرقد بعد از رد شدن چندین طرح بالاخره در سال ۶۹ توسط جهاد سازندگی وقت و سپاه پاسداران آغاز شد و از سال ۷۰ بخش‌های اولیه طرح اصلی به اجرا درآمد.

این بنا معماری چشم‌گیری دارد و طراحی بخش اصلی مقبره آن به عهده پرویز مویدعهد بوده است. مرحوم مویدعهد در دانشگاه‌های بوزار و سوربن فرانسه تحصیل کرده‌اند و نشان دکتری معماری از دانشکده سلطنتی انگلستان را دارند.

طراحی بنای مصلی تهران، مدرسه سن لویی و مرمت و بازسازی کاخ گلستان، فقط بخش کوچکی از کارنامه این معمار ماهر ایرانی است. سبک معماری اسلامی با تلفیق مصالح و هندسه خاص و مدرن، چشمان هر بیننده‌ای را به معماری این بنا خیره می‌کند.

در ابتدا حرم با مرکزیت ضریح شکل گرفت و کمی بعد مسقف شد. جالب این است که اعداد و ارقامی که در ساخت حرم امام خمینی استفاده شده هر کدام معنایی دارند و نماد چیزی هستند. برای مثال این آرامگاه دارای ۵ گنبد به نشانه پنج تن آل عباست. گنبد  اصلی حرم امام روی ۸ ستون بسیار بزرگ به ارتفاع ۸ متر قرار دارد که این عدد برگرفته از امام هشتم است.

درباره عجایب حرم امام رضا بیشتر بخوانید.

در اطراف آن نیز ۴ گلدسته به ارتفاع ۹۱ متر، به نشانه طول عمر امام خمینی، ساخته‌اند. گنبد اصلی فلزی است و ۴ گنبد دیگر کاشی‌کاری شده‌اند. حرم مطهر دارای ابعاد ۱۲۶×۱۲۶ متر است که به ۹ مربع ۴۲×۴۲ متر تقسیم شده و گنبد اصلی حرم در مربع وسط قرار دارد. در ضمن گنبد اصلی سال ۸۶ تعویض شده است.

حال کمی از فضای داخل حرم امام خمینی بگوییم. نمای داخلی حرم بر چهار ستون استوار است که جلوه‌ای دیگر از عظمت این بنا را به نمایش می‌گذارد. گفته می‌شود مرحوم حاج سید احمد خمینی ایده معماری حرم را به این شکل پیشنهاد داد تا شکل کلی حرم نماد خیمه و معماری شیعی باشد و انقلاب عاشورایی امام حسین و یاران ایشان را یادآور شود.

طرح‌های اسلیمی و ایرانی سقف‌ها و دیوارها و همچنین آینه‌کاری‌های حرم که سهم مهمی از تزئینات را به خود اختصاص می‌دهد، هر زائر و گردشگری را مجذوب می‌کند و حیرت‌انگیز است.

حرم امام خمینی همچنین یکی از محکم‌ترین و مقاوم‌ترین سازه‌هاست. در ساخت بنای این آرامگاه از بهترین مصالح استفاده شده است؛ به همین خاطر این سازه در برابر زلزله ۱۰ ریشتری هم مقاومت دارد. گفته می‌شود این بنا از برج میلاد هم مقاوم‌تر است.

وزن اسکلت فولادی ساخته‌شده برای گنبد ۳۴۰ تن است و روکش آن نیز ۴۰ الی ۵۰ تن وزن دارد که در مجموع به حدود ۴۰۰ تن می‌رسد. مساحت فضای سرپوشیده آرامگاه را ۶۰هزار مترمربع و مساحت بخش اصلی آرامگاه را ۱۵هزار مترمربع اعلام کرده‌اند. در ضمن ۵ ورودی اصلی در صحن‌های شرقی و غربی حرم وجود دارد.

در رابطه با تولیت حرم امام خمینی باید بگوییم دو هفته بعد از رحلت امام، سید احمد خمینی فرزند امام، در نامه‌ای به محمدعلی انصاری او را به‌عنوان سرپرست حرم منصوب کرد. بعد از این که سید احمد خمینی درگذشت، بنا بر وصیت او فرزندش سید حسن خمینی، یعنی نوه امام، مسئولیت تولیت حرم را بر عهده گرفت.

بخش های مختلف و امکانات حرم امام خمینی

حرم امام خمینی فقط یک مکان مذهبی و زیارتگاه نیست؛ بلکه با امکاناتی که برای آن در نظر گرفته‌اند، هم‌اکنون به مجموعه گسترده مذهبی-گردشگری تبدیل شده است. از آن‌جایی که بسیاری از زائران از شهرهای دیگر برای بازدید از حرم امام خمینی می‌آیند، این مجموعه بخش اقامتی و هتلینگ دارد تا افراد از بابت اقامت خیالشان راحت باشد. برای مثال هتل آفتاب تهران که وابسته به حرم است در فاصله بسیار کمی از مرقد امام خمینی قرار دارد.

این هتل اتاق‌ها و سوئیت‌های مختلفی دارد و رستوران، کافی‌شاپ، تالار و سالن همایش و اینترنت رایگان در لابی، از دیگر امکانات هتل آفتاب است. برای اقامت می‌توان به هتل ویلایی یادگار هم مراجعه کرد. همچنین برای تامین رفاه و آسایش زائران امکانات دیگری از جمله فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مراکز خرید، شهربازی و شهرک سلامت (شامل درمانگاه‌های شبانه‌روزی و بیمارستان فوق تخصصی) برای مجموعه حرم در نظر گرفته شده است.

در داخل محوطه حرم نیز یک تالار پذیرایی وجود دارد که می‌توانید برای صرف غذا به رستوران این تالار بروید. این رستوران با غذاهای بسیار باکیفیتی از زائرین پذیرایی می‌کند. همچنین در نزدیکی حرم می‌توان چندین رستوران خوب دیگر هم پیدا کرد.

همان‌طور که گفتیم ساختمان حرم ۵ ورودی دارد که ۲ ورودی آن در ضلع شمالی است. در هر ۴ طرف حرم پارکینگ بزرگ با ظرفیت بالا نیز تعبیه شده است تا نگرانی بابت جای پارک خودرو برای مسافرین وجود نداشته باشد. حتی در روزهای خیلی شلوغ هم بابت پارکینگ مشکلی وجود ندارد؛ نهایتا می‌توانید از پارکینگ‌های شهر آفتاب در نزدیکی حرم امام خمینی استفاده کنید. در ضمن دانشگاه‌های آزاد اسلامی و شاهد در اطراف آرامگاه امام احداث گردیده‌اند. خط یک متروی تهران که تا آرامگاه ادامه یافته نیز دسترسی افراد به حرم امام را آسان کرده است.

اگر بناها و معماری مذهبی در ایران برایتان جالب است، سری به مسجد شیخ لطف الله اصفهان بزنید که یکی از بهترین نمونه‌های آن است.

شهر آفتاب و فاصله آن از حرم

چندین سال بود که مسئولین در نظر داشتند شهر نمایشگاهی جدیدی در جنوب تهران احداث کنند و نمایشگاه بین‌المللی را به آن‌جا انتقال دهند. این طرح عملی نشده بود تا سال ۹۵ که بالاخره با برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، شهر آفتاب هم افتتاح شد. شهر آفتاب محل برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و سایر نمایشگاه‌های بین‌المللی است. همچنین ایستگاه مترو شهر آفتاب نیز جهت تسهیل در رفت‌وآمد بازدیدکنندگان به نمایشگاه، از همان سال ۹۵ راه‌اندازی شده است.

شهر آفتاب در مجاورت حرم امام خمینی و در ضلع جنوبی دانشگاه شاهد قرار دارد و مساحت کل آن حدودا ۱۳۸ هکتار است. امکانات رفاهی و خدماتی مناسب و مدرنی برای این مجموعه در نظر گرفته شده و همچنان امکانات آن در حال گسترش است. در ضمن دسترسی به نمایشگاه آفتاب چه با خودروی شخصی و چه با وسایل نقلیه عمومی (متروی اختصاصی شهر آفتاب) بسیار آسان است. بعد از خروج از مترو نیز خودروهای برقی شما را به سالن‌های نمایشگاه می‌رسانند. اگر هم با ماشین خودتان بخواهید به شهر آفتاب بروید، باید خود را به بزرگراه خلیج فارس برسانید. پس از این که وارد بزرگراه خلیج فارس شدید، قبل از عوارضی تهران-قم خروجی‌های نمایشگاه را می‌توانید ببینید. در شهر آفتاب پارکینگ هم وجود دارد.

اجاره اقامتگاه و سوئیت در تهران و قم

مجموعه حرم امام خمینی امکانات اقامتی، هتل و زائرسرا دارد و مسافران و زائران می‌توانند از این امکانات استفاده کنند. همچنین چندین هتل مثل هتل رکسان و هتل ریمیس با امکانات عالی در نزدیکی فرودگاه امام خمینی قرار دارند. اما ممکن است شما نخواهید شب را در اقامتگاه‌های نزدیک حرم و فرودگاه بمانید و ترجیح بدهید برای اقامت به تهران یا قم بروید.

تهران که امکانات اقامتی بسیار متنوع و متعددی دارد، از هتل‌های لوکس و هتل‌های ارزان گرفته تا اجاره ویلا و همچنین اجاره سوئیت و خانه مبله در تهران. تنوع اقامتگاه‌های تهران در سایت جاباما بسیار زیاد است و شما با توجه به بودجه و سلیقه‌تان می‌توانید اقامتگاه مناسبی را برای خود رزرو کنید.

در شهر قم نیز امکانات اقامتی مناسب و متنوعی در نظر گرفته شده است. برای اجاره سوئیت یا رزرو هتل در قم هم می‌توانید به سایت جاباما مراجعه کنید.

سخن پایانی

حرم امام خمینی یکی از مهم‌ترین اماکن زیارتی ایران است. هر سال به‌خصوص در ایام ارتحال امام خمینی، جمعیت زیادی از داخل و خارج کشور برای زیارت و بازدید از این مجموعه مذهبی-گردشگری به حرم امام می‌آیند. امکانات اقامتی، رفاهی و خدماتی خوبی هم برای آن‌جا در نظر گرفته شده است تا مسافران در رفاه و آسایش باشند. در این مطلب سعی کردیم مهم‌ترین نکات درباره بنای این آرامگاه شامل تاریخچه، معماری بنا و امکانات حرم را با شما در میان بگذاریم. اگر بخواهید به مرقد امام خمینی بیایید این مطلب جاباما بهترین راهنمای شما خواهد بود.

پاسخ به پرسش های رایج درباره حرم امام خمینی