عالی‌قاپو اصفهان و شگفتی‌های آن
اصفهان شهری توریستی با شهرتی جهانی است و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری ایران به‌حساب می‌آید. این شهر در دوران صفویه پایتخت ایران‌زمین بود و همین موضوع باعث شد تا به مرکز تاریخی و فرهنگی ایران تبدیل شود و مکان‌‌های جذابی در آن ساخته شود پس قبل از سفر به این شهر حتما لیست دیدنی‌های اصفهان را بررسی کنید.
قدرت سیاسی پادشاهان صفوی در کنار عشق آن‌ها به هنر و معماری باعث شد تا از کمک معماران و نگارگران زبده‌ای در طراحی و تزئین عمارت‌های تاریخی اصفهان کمک بگیرند. در واقع آثار تاریخی به‌جامانده از دوره صفویه در این شهر نمادی از شکوه و عظمت این دوران است.
شما می‌توانید اوج قدرت و اقتدار پادشاهان صفوی را در آثار باقی‌مانده از آن زمان به‌ویژه میدان نقش‌جهان و کاخ عالی‌قاپو اصفهان مشاهده کنید. این عمارت عظیم که برای سال‌ها به‌عنوان بلندترین ساختمان اصفهان شناخته می‌شد، از هر نقطه این شهر قابل‌مشاهده بود و توجه مردم و مسافران را به خود جلب می‌کرد.
سبک معماری عمارت عالی‌قاپو بسیار ویژه است و رمز و راز زیادی در آن وجود دارد. این بنا و جزئیات شگفت‌انگیز آن هنوز هم توجه معماران را از نقاط مختلف جهان به خود جلب می‌کند.
عمارت عالی‌قاپو اصفهان گفتنی‌های زیادی دارد به همین دلیل در این مقاله می‌خواهیم درباره این کاخ و جزئیات آن با شما صحبت کنیم. اگر قصد دارید به اصفهان سفر کنید یا علاقه‌مند به معماری دوره صفویه در اصفهان هستید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
آشنایی با عمارت عالی‌قاپو اصفهان
اگرچه اصفهان سرشار از دیدنی‌های شگفت‌انگیز است، اما میدان نقش‌جهان را می‌توان گل سرسبد زیبایی‌های این شهر دانست. در این میدان آثار تاریخی زیادی وجود دارد که به‌جرئت می‌توان گفت مهم‌ترین آن‌ها کاخ عالی‌قاپو است.
این کاخ که در بخش غربی میدان نقش‌جهان قرار گرفته است، به‌عنوان بلندترین کاخ دوران صفوی شناخته می‌شود. این ساختمان در ابتدا در دوطبقه ساخته شد؛ اما به‌تدریج به تعداد طبقات آن اضافه کردند؛ تا جایی که امروز ما این بنا را به‌صورت یک ساختمان عظیم شش طبقه با ارتفاع ۴۸ متر مشاهده می‌کنیم.
در زمان شاه‌عباس از عمارت عالی‌قاپو نه به‌صورت کاخ بلکه به‌عنوان «دولت‌خانه صفوی» و با نام «دولت‌خانه مبارکه نقش‌جهان» استفاده می‌کردند. در واقع این کاخ نه محل زندگی شاه، بلکه محل کار او بوده و ملاقات‌های مهم داخلی و خارجی و برنامه‌های کاری خود را در این محل انجام می‌داد.
نام عالی‌قاپو یک اصطلاح ترکی به معنای سردَر یا درگاه بلند است که انتخاب آن ویژگی‌های دَر عظیم ورودی این عمارت و پیشینه ترکی صفویان برمی‌گردد.
میدان پیشروی این کاخ و ایوان بزرگ آن هم فضایی برای برگزاری مسابقات اسب‌سواری و چوگان و محل نشستن پادشاه و درباریان برای تماشای آن بوده است.
یکی از عجایب معماری به‌کاررفته در این بنا تفاوت تعداد طبقات آن از زوایای مختلف است. به این صورت که وقتی شما از نمای روبرو به این کاخ نگاه می‌کنید آن را دوطبقه می‌بینید، درحالی‌که از نمای پشتی پنج‌طبقه و از طرفین سه‌طبقه به نظر می‌رسد.
اگر به این پنج‌طبقه، طبقه همکف و پله‌ها را هم اضافه کنید این کاخ به‌طورکلی شش یا هفت‌طبقه دارد. فضاسازی و گچ‌بری‌های شگفت‌انگیز، اتاق موسیقی یا اتاق صوت عالی‌قاپو، راه‌پله مارپیچ و عجیب و سیستم آب‌رسانی به طبقات بالای کاخ هم از دیگر شگفتی‌ها و جاذبه‌های معماری این عمارت به‌حساب می‌آیند.
تاریخچه عالی‌قاپو اصفهان
ساخت کاخ عالی‌قاپو اصفهان به دوره شاه‌عباس اول و زمانی برمی‌گردد که او تصمیم گرفت اصفهان را به‌عنوان پایتخت ایران انتخاب کند.
در واقع سنگ بنای این عمارت در زمان شاه‌عباس اول و حدود سال‌های ۹۷۰ هجری شمسی گذاشته شد. اما بخش زیادی از تکمیل عمارت و اضافه‌کردن طبقات، جزئیات و تزئینات داخلی کاخ به دوران شاه‌عباس دوم و شاه سلطان حسین بر می‌گردد.
البته توجه کنید که به جز عالی‌قاپو اصفهان، عالی‌قاپوی دیگری هم در قزوین وجود دارد. عالی‌قاپو قزوین یکی از هفت ورودی ارگ سلطنتی صفویه بود که هنوز در خیابان سپه قزوین وجود دارد و یادگاری از دوران شکوه این شهر در زمان پایتختی ایران است. این بنا حدود ۵۰ سال پیش از عالی‌قاپوی اصفهان و به دستور شاه‌طهماسب ساخته شد.
بر اساس مستندات تاریخی و کتیبه‌هایی که در عالی‌قاپو اصفهان وجود دارد، به نظر می‌رسد این بنا در پنج دوره، طی صدسال تکمیل شد و به شکل امروزی آن رسید.
این ساختمان تا زمان شاه‌عباس اول در دوطبقه و محلی برای ملاقات شاه با مهمان‌های خارجی مهم و پذیرایی از آن‌ها بود. با گسترش و پیشرفت شهر اصفهان و افزایش جمعیت شهرنشین در آن، شاه‌عباس تصمیم گرفت تا این عمارت را بزرگ‌تر و گسترده‌تر کند. به همین دلیل تصمیم اولیه برای افزایش طبقات گرفته شد و ایوان چشم‌نواز آن هم در همین دوره به کاخ اضافه شد.
پادشاهان صفوی ترجیح می‌دادند در این ایوان باشکوه به همراه سایر درباریان و بزرگان، فضای پیشروی کاخ و مسابقاتی که در آن برگزار می‌شد را تماشا کنند.
طبقه انتهایی عالی‌قاپو که همان طبقه ششم است، امروز به‌عنوان سالن موسیقی شناخته می‌شود. سبک معماری و فرم ساخت این سالن بسیار جذاب و منحصربه‌فرد است و توجه علاقه‌مندان را به خود جلب می‌کند.
پس از گذشت سال‌ها و پشت سر گذاشتن بلاهای طبیعی، جنگ و آشوب خارجی و داخلی و تخریب، این عمارت همچنان استوار در قلب شهر اصفهان باقی‌مانده است. با وجود تغییرات ناشی از مرمت‌های انجام شده در دوره‌های مختلف، تلاش شده تا این بنا با فرم اصیل خود به‌عنوان یادگاری از دوران باشکوه صفویه در اصفهان باقی بماند و به آیندگان برسد.
معماری عالی‌قاپو اصفهان
شاه‌عباس اول و سایر پادشاهان سلسله صفویه برای ساخت و تکمیل عمارت عالی‌قاپو، بهترین و خبره‌ترین معماران ایران را به اصفهان فراخواندند. به همین دلیل، آنچه که امروز در این بنای شگفت‌انگیز دیده می‌شود، مجموعه‌ای از ذوق و هنر زبده‌ترین استادکارانی است که با همه وجود تلاش کردند تا بنایی ماندگار و اصیل از خود به جا بگذارند.
ساختمان کاخ عالی‌قاپو حدود ۱۸۰۰ مترمربع وسعت دارد و ارتفاع آن از سطح زمین نزدیک به ۴۸ متر می‌رسد. از مهم‌ترین بخش‌های عمارت عالی‌قاپو اصفهان که نمایانگر شکوه معماری ایرانی هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ورودی عمارت عالی‌قاپو
درِ ورودی این کاخ که از مهم‌ترین بخش‌های آن است، یکی از درهای قدیمی حرم امام علی (ع) در نجف اشرف است که به‌پاس درِ نقره‌ای اهدایی شاه‌عباس اول به این حرم مقدس شیعیان، به ایرانیان اهدا و در این کاخ باشکوه نصب شد.
یکی از جذاب‌ترین و عجیب‌ترین ویژگی‌های عالی‌قاپو، آکوستیک بودن فضای بین در ورودی و ساختمان اصلی آن است. یعنی وقتی شما در هر کنج این فضا کلمه‌ای به زبان بیاورید، کسی که در کنج مقابل شما قرار دارد به‌وضوح آن را می‌شنود. این یکی از اعجاز معماران زبده ایرانی است که در فضای این کاخ به‌خوبی به کار گرفته شده است.
کلیه شش طبقه کاخ با ۹۴ پله به هم متصل می‌شوند که به‌صورت مارپیچ در دو سوی طبقه همکف قرار دارد. البته پادشاه و اعضای عالی‌رتبه حکومت هم از پلکان زیگزاگی مخصوص خود برای رفتن به طبقات بالا استفاده می‌کنند.
ایوان عمارت عالی‌قاپو
ایوان عمارت عالی‌قاپو در طبقه سوم این بنا قرار گرفته و نمایی باز و کامل از فضای روبه‌رو و میدان نقش‌جهان را در مقابل چشم بینندگان قرار می‌دهد. پادشاهان صفوی از این ایوان برای مراسم خاص و تماشای مسابقات اسب‌دوانی و چوگان استفاده می‌کردند.
این ایوان دارای ۱۸ ستون چوبی و یک حوض مسی است. هدف از قراردادن این حوض در آن زمان، طراوت بخشیدن به فضا و دسترسی به آب گوارا بود. از سوی دیگر، تکنیک‌های پیچیده مهندسی به کار گرفته شده در طراحی آن به‌گونه‌ای بود که می‌توانست آب را به بخش‌های بالایی کاخ هم برساند!
علاوه بر این کاربردها، بازتاب تصویر نقش‌ونگار سقف ایوان که در حوض نمایان می‌شد، برای پادشاهان صفوی، مهمانان و درباریان بسیار جذاب به نظر می‌رسید و نظرها را به خود جلب می‌کرد.
اتاق صوت یا موسیقی عالی‌قاپو
در طبقه ششم عمارت عالی‌قاپو که آخرین طبقه آن است، تالاری وجود دارد که اشکال زیبایی از سازها و ظروف به‌صورت سه‌بعدی بر روی دیوارهای آن حک شده‌اند.
نکته جالب این است که چنین حکاکی‌های چشم نوازی تنها برای زیبایی بخشیدن به فضا خلق نشده‌اند. بلکه این حفره‌ها با انعکاس صدای سازهایی که در این اتاق نواخته می‌شد، نوای موسیقی را در کل طبقات کاخ پخش می‌کردند!
این ویژگی اتاق صوت به‌عنوان نشانی از نبوغ و هوش معماران ایرانی در دوران صفویه، آن را به یکی از شاهکارهای معماری جهان تبدیل کرده است.
تزئینات داخلی عمارت عالی قاپو
شما می‌توانید در گوشه‌وکنار این کاخ زیبا، نمونه‌ای از گچ‌بری‌ها، کاشی‌ها و نقاشی‌های مینیاتوری چشم‌نواز هنر دست مردمان خوش‌ذوق این سرزمین را مشاهده کنید. تزئینات هر طبقه کاخ منحصربه‌فرد است و بر اساس دوره‌ای که طراحی و تکمیل شده، زینت داده شده‌اند.
هر چه به طبقات بالای کاخ می‌رویم، تزئینات مدرن‌تر می‌شود. به صورتی که نقاشی‌های موجود در اتاق موسیقی (بالاترین طبقه) دارای رگه‌هایی از هنر غربی است.
اگر چه امروز بخشی از نقش‌های برجسته سقف ایوان، ستون‌های زیبای پوشیده از آینه و نقاشی‌های مینیاتوری زیبای این بنا از بین رفته، اما همین اثرات محدود به‌جامانده هم برای بینندگان شگفت‌انگیز و به‌یادماندنی است.
بهره‌گیری از هنرهایی مانند تذهیب و استفاده از آثار نقاشان برجسته‌ای همچون رضا عباسی در این کاخ، زیبایی آن را صدچندان کرده و باعث شده تا بازدیدکنندگان از مشاهده این همه زیبایی لذت بیش‌تری ببرند.
جاهای دیدنی اطراف عمارت عالی‌قاپو اصفهان
میدان نقش‌جهان را می‌توان مرکز دیدنی‌های اصفهان دانست. عمارت عالی‌قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله و سایر بناهای تاریخی و فرهنگی این شهر مانند بوستان مشاهیر صفوی، همگی در حوالی این میدان هستند.
اگر به بازارگردی هم علاقه‌مند هستید، می‌توانید از پشت میدان نقش‌جهان و پس از عبور از سردر قیصریه، وارد بازار سنتی و جذاب اصفهان شوید و به گشت‌وگذار، خرید و عکاسی در آن بپردازید.
بنابراین، چنانچه به‌قصد بازدید از عمارت عالی‌قاپو به این بخش از شهر اصفهان رفته‌اید، می‌توانید با یک تیر چند نشان بزنید و چند ساعت از سفر به اصفهان را در حوالی میدان نقش‌جهان بگذرانید.
حجره‌های اطراف این عمارت که دورتادور میدان نقش‌جهان قرار گرفته‌اند، از جمله جاهای دیدنی اصفهان هستند که بیش‌تر آن‌ها، صنایع‌دستی و آثار هنری کم‌نظیر این شهر را به مشتریان عرضه می‌کنند؛ بنابراین گشت‌وگذار در این حجره‌ها گردشگران را با صنایع‌دستی اصفهان و هنر دست مردان و زنان هنرمند این سرزمین آشنا می‌کند.
علاوه بر این شما می‌توانید در طول این بازدید، سوغات اصفهان را هم از حجره‌ها خریداری کنید و به‌عنوان یادگارهای ارزشمندی از سفر به اصفهان با خود به شهر و دیارتان ببرید.
چگونگی بازدید از عمارت عالی‌قاپو
عمارت عالی‌قاپو و محوطه تاریخی نقش‌جهان در میدان امام حسین (دروازه‌دولت) و خیابان سپه قرار دارد. این میدان معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین جاهای دیدنی اصفهان است که همه مسافران در طول سفر به اصفهان سری به آن می‌زنند.
شما برای رفتن به میدان نقش‌جهان اصفهان می‌توانید از خودروی شخصی و وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. یک راه ساده‌تر برای دسترسی به عالی‌قاپو هم این است که اقامتگاهی را که برای سفر خود انتخاب می‌کنید، در نزدیکی میدان نقش‌جهان باشد!
با این روش می‌توانید به‌راحتی و بدون نیاز به وسایل نقلیه، قدم‌زنان خودتان را به این محوطه زیبا و چشم‌نواز برسانید و از وقت‌گذرانی در آن حسابی لذت ببرید.
البته برای این که لذت بیش‌تری از گشت‌وگذار در فضای این عمارت و بناهای اطراف ببرید، بهتر است ساعات خلوت صبح‌‌ها را برای این کار انتخاب کنید.
درهای عمارت عالی‌قاپو از ساعت ۹ صبح به روی گردشگران باز می‌شود و شما تا ساعت ۱۶:۳۰ تا ۱۸ عصر (در فصول مختلف سال تغییر می‌کند) می‌توانید از طبقات مختلف آن بازدید کنید.
بهترین زمان بازدید از عالی‌قاپو اصفهان
اصفهان در بخش خشک مرکزی ایران قرار دارد و همین موضوع باعث شده تا این شهر، تابستان‌‌های گرم و زمستان‌های سردی داشته باشد. اما هر چه از طراوت و زیبایی بهار و پاییز اصفهان بگوییم کم است!
تعطیلات نسبتاً طولانی نوروز و هوای خنک اوایل بهار احتمالاً بهترین زمان برای سفر به اصفهان و دیدن بناهای تاریخی و طبیعت چشم‌نواز این شهر است. البته اگر با شلوغی و ازدحام جمعیت میانه خوبی ندارید، بهتر است سفرتان را به زمان دیگری موکول کنید. در تعطیلات نوروز، شهر اصفهان در پیک سفرهای نوروزی قرار دارد و ممکن است تردد در سطح شهر، پیداکردن جای پارک، اجاره اقامتگاه و بازدید از بناهای تاریخی دشوار شود.
بنابراین، درصورتی‌که مجبور هستید در این زمان به اصفهان سفر کنید، حتماً پیش از سفر اقامتگاه موردنظر خودتان را رزرو کنید. به نظر می‌رسد تعطیلات تابستانی و روزهای کوتاه و ابری پاییز هم فرصت خوبی برای گشت‌وگذار در نصف جهان باشد.
ضمناً بهتر است برای بازدید از آثار تاریخی و دیدنی‌های اصفهان از جمله میدان نقش‌جهان و عمارت عالی‌قاپو، ساعات اولیه صبح را انتخاب کنید. در این زمان ترافیک شهر و جمعیت مشتاق بازدید از بناهای تاریخی اصفهان کم‌تر است و شما می‌توانید با فراغ‌بال و لذت بیش‌تری به بازدید از این آثار تاریخی باشکوه و تردد در سطح شهر بپردازید.
بهترین روش اجاره اقامتگاه در اصفهان
شهر توریستی و زیبای اصفهان در هیچ روز و ماهی از سال خالی از مسافر نیست. شما همیشه می‌توانید عده‌ای گردشگر را در گوشه‌وکنار این شهر و در حال تماشای غروب آفتاب از سی و سه پل یا قدم‌زدن در بازار سنتی اصفهان و... ببینید.
بنابراین، اقامتگاه‌های اصفهان همیشه فعال و در تمام ایام سال، آماده پذیرایی از مسافران هستند. با وجود تنوع اقامتگاه‌ها در اصفهان و تعداد زیاد هتل، آپارتمان، اقامتگاه سنتی و بوم‌گردی و... احتمالاً پیداکردن اقامتگاه مناسب در پیک سفرها مثل ایام نوروز کار آسانی نیست.
به همین دلیل بهترین کار این است که پیش از قدم‌گذاشتن در مسیر سفر به اصفهان، به فکر اجاره اقامتگاه باشید. در حال حاضر بهترین راه برای رزرو هتل اصفهان، اجاره آنلاین است.
جاباما به‌عنوان یک پلتفرم تخصصی و حرفه‌ای برای اجاره اقامتگاه در اصفهان، بهترین اطلاعات و خدمات را در زمینه بررسی، رزرو و اجاره انواع اقامتگاه در این شهر در اختیار شما قرار می‌دهد.
شما می‌توانید از طریق جاباما همه اطلاعات مورد نیاز خود درباره هر اقامتگاه از جمله اندازه، امکانات، هزینه، موقعیت مکانی و... را ببینید و پس از بررسی آن‌ها، بهترین اقامتگاه و یا اقامتگاه بوم گردی را برای خودتان و همسفرانتان پیدا کنید.
داشتن یک مکان مناسب برای استراحت و رفع خستگی در طول سفر به اصفهان می‌تواند کاملاً بر کیفیت سفر شما تأثیر بگذارد. در واقع انتخاب یک اقامتگاه عالی از طریق جاباما می‌تواند یک سفر معمولی را به سفری خوش و خاطره‌انگیز تبدیل کند!
از مهم‌ترین مزیت‌های اجاره آنلاین اقامتگاه از طریق جاباما این است که شما به نظرات سایر مسافران اقامتگاه هم دسترسی دارید. یعنی می‌توانید باتوجه‌به نظر و امتیازی که کاربران جاباما قبلاً به هر اقامتگاه داده‌اند، انتخاب بهتر و مناسب‌تری داشته باشید.
